Serotonine, we kunnen niet zonder. Het is (eenvoudig gezegd) het stofje in ons brein dat ons een fijn gevoel geeft en angst, agressie en verdriet in ons brein wegwuift. Ook draagt het deels bij aan hoe wakker wij zijn. In de donkere dagen neemt, voor bepaalde mensen, de aanmaak van serotonine zo zeer af dat zij in een seizoensdepressie geraken. Een daglichtlamp kan hierbij helpen. Het hielp mij in ieder geval! Ik heb al jullie vragen over seizoensdepressies en daglichtlampen in deze vlog beantwoord.
Disclaimer, het aanschaffen van een daglichtlamp is iets waar ik heel lang en heel hard over na heb gedacht. Hoewel de diagnose seizoensdepressie inmiddels wel wetenschappelijk onderbouwd wordt, is er voor het gebruiken van een daglichtlamp als “kuur” nog steeds onvoldoende wetenschappelijk onderzoek gedaan. Ik vind het belangrijk om dit te vermelden omdat iets dat voor mij werkt niet persé voor een ander werkt. Als je ruimte hebt om een daglichtlamp uit te proberen, neem die ruimte. Als dit voor jou geen optie is, wees niet getreurd.
Wat is een seizoensdepressie?
Een seizoensdepressie die in de herfst en in de winter aanwezig is, begint in de herfst en verdwijnt weer in de lente of zomer. Mensen die een seizoensdepressie hebben merken:
- dat ze meer behoefte hebben aan slaap maar dat de kwaliteit van de slaap afneemt
- dat ze een grotere eetlust hebben
- dat ze veel angstiger zijn dan gewoonlijk
- dat de libido afneemt
- dat de hoeveelheid energie afneemt
- dat de concentratie verslechterd
Een seizoensdepressie wordt veroorzaakt door een tekort aan serotonine en een teveel aan melatonine. Hoewel de biologische klok in de zomer en de lente gewoon meebeweegt met de zon, gaat dit in het najaar en de winter mis. Mensen met een seizoensdepressie die in de herfst en de winter problemen veroorzaakt zouden te weinig zonlicht binnenkrijgen. Een daglichtlamp is daarom voor veel mensen een oplossing.
Hoe ziet mijn seizoensdepressie er uit?
Ik merk dat ik last krijg van de seizoensdepressie als ik ’s ochtends niet alleen geen zin heb om uit bed te komen maar als het ook gewoon niet lukt. Mensen met een (seizoens)depressie weten precies waar ik het over heb. Het gevoel dat het simpelweg niet kan en je hier geen controle over hebt is kenmerkend voor de meeste depressieve mensen. In de zomer kan ik geen zin hebben om uit bed te komen in de ochtend maar dan is het vaak zo eenvoudig als even de schouders eronder zetten en dan sta ik al snel genoeg naast mijn bed. Tijdens een depressieve periode werkt dit helaas niet. Tijdens een seizoensdepressie ben ik loom en weet ik vaak niet hoe ik me voel. Alle gevoelens zijn een beetje dof. Als ik dan wel iets voel, zijn het alleen de extreem grote emoties. Euforisch op een kerstmarkt, diep verdrietig tijdens het kijken van een film of ongelofelijk boos omdat ik iets niet kan vinden. Tot slot kan ik weinig verdragen. Vooral geluiden worden een groot probleem en het liefst doe ik alle ramen en deuren dicht en zet ik constant een hoofdtelefoon op. Deze signalen zijn voor mij inmiddels heel erg duidelijk en ik weet hoe ik mezelf kan helpen als ik ze opmerk. Slow living momentjes inbouwen geeft mij soms wat verlichting, maar helaas mondden zulke momentjes ook vaak genoeg in frustratie en verdriet.
Hoe helpt een daglichtlamp?
Ik schafte in de winter van 2020 deze daglichtlamp van Beurer aan. Na jarenlang therapie te hebben gevolgd voor een normale depressie liep ik eigenlijk alleen nog in het najaar telkens tegen de lamp. Nadat ik mijn huisarts en psychologe uitgebreid erover had gesproken en hen had ondervraagd over wat hen advies op dit gebied was. Concludeerden we alle drie dat een daglichtlamp een oplossing zou kunnen bieden. Tijdens lichttherapie met een daglichtlamp (van minimaal 10.000 lux) word je twee weken lang iedere ochtend blootgesteld aan wit licht. Het idee is om een winterdag met kunstmatig zonlicht te verlengen tot een zomerdag. De aanmaak van melatonine gedurende de dag wordt afgeremd en de aanmaak van serotonine wordt gestimuleerd. Door twee of (in sommige gevallen) 3 weken lang tijdens het ontbijten en handwerken in de ochtend 30 minuten lang deze lamp op 30 centimeter van mijn gezicht te zetten, ga ik me gaandeweg de weken steeds meer mezelf voelen. Na de therapeutische periode kan de daglichtlamp ook incidenteel worden ingezet.
Hulp zoeken bij een seizoensdepressie
Als jij denkt last te hebben van een seizoensdepressie is het belangrijk om niet zelf met allerlei ditjes en datjes aan de slag te gaan maar om allereerst contact op te nemen met je huisarts. Mijn advies is om jouw klachten gedurende twee weken helder te krijgen. Schrijf op wat je voelt, wanneer je dat voelt en hoe het jou en de andere mensen om je heen raakt. Door de klachten helder te omschrijven bij jouw huisarts kan hij of zij jou eenvoudig doorverwijzen naar de praktijkondersteuner. De praktijkondersteuner kijkt dan verder naar hoe jij geholpen kan worden. Misschien is een daglichtlamp niet de oplossing voor jou maar schroom niet om het na te vragen tijdens een afspraak bij de praktijkondersteuner. Het belangrijkste advies dat ik je kan geven is het volgende: Geloof niet alles dat je op het internet leest, er is geen tovertrucje of wondermiddel om van je klachten af te komen. Gebruik je gezonde verstand en win veel informatie in van betrouwbare bronnen voordat je iets uitprobeert.
Ik hoop dat je met deze blog geholpen bent en ik hoop dat je op jouw eigen manier kunt genieten van het najaar en de winter. Heb jij een vraag over seizoensdepressies of daglichtlampen? Het antwoord vind je (waarschijnlijk) in deze vlog.
Bronnen:
- Dacey DM, Liao HM, Peterson BB, et al.
Melanopsin-expressing ganglion cells in primate retina signal colour and irradiance and project to the LCN.
Nature 2005;433:749-54. - Lam RW, Buchanan A, Mador JA, et al.
The effects of ultraviolet-A wavelengths in light therapy for seasonal depression
J Affect Disord 1992;24: 237-44. - Meesters Y, Gordijn MCM, Spaans HP, Verwijk E.
Chronotherapeutische interventies
Psyfar 2016; 4(4): 18-24. - Meesters Y. Psyfar 2009;4(4): 59-62.
- https://www.psyq.nl/depressie/winterdepressie
- Terman M, Terman JS, Quitkin FM, et al.
Light therapy for seasonal affective disorder.
A review of efficacy. Neuropsychopharmacology 1989;2:1-22.
Charlie Dingelstad-Machiels
Deel deze post met jouw vrienden en familie!
Charlingual
Hoi, ik ben Charlie. Mij zou je kunnen kennen van de Online Handwerk Club of van mijn vele artikelen over Slow Living, Handwerken en Duurzaamheid. Ik ben altijd op zoek naar de mooie dingen in het leven en doe mijn best om op mijn eigen manier bewuste keuzes te maken. Wist je dat er iedere werkdag een nieuw artikel of nieuwe video online komt? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en mis niks!
Volg mij online
Nieuwste blogs
